Autografi

Zvono koje ne prestaje da zvoni – poezija Renata Vujakovića

Renato Vujaković, kao i mnogi danas, u svojoj poeziji traga za kontinuitetima, počecima i obrascima, ali to čini na jedan poseban i svež način. Njegova pregledno koncipirana i precizno strukturisana knjiga „Jutrenje, psalmodija“ (Poetikum, Kraljevo, 2021) ne konstruiše, reprodukuje niti pronalazi nekakvu idiosinkratsku ličnu priču, niti po ko zna koji put opeva poznate kolektivne predstave, čija se vrednost smatra  jednom za svagda datom. Niti, s druge strane, takve kolektivne priče dekonstruiše, demistifikuje, a lične priče atomizuje i svodi do nivoa privatne samodovoljnosti, što je boljka mnogih sadašnjih i ovdašnjih pesnika. Niti se pak gubi u jeziku ili tekstualnoj i kulturnoj referencijalnosti.

Nasuprot svemu tome, Vujaković traga za „zvonom koje ne prestaje da zvoni“, zvukom koji koji prisustvuje i učestvuje u stvarima čak i kad je nevidljiv, onom niti koja postoji od iskona, bez obzira na sve istorijske smene i mene, i pri dodiru sa kojom najdublje zatreperimo. Ta nit se najpre ispituje u samoj srži tvarne stvarnosti, u biblijskom procesu njenog nastajanja, u strukturi stvorenog sveta, koja u sebi već sadrži trag stvaranja, a samim tim – i još važnije – težnju ka Bogu kao stvaraocu, ali i kao ishodištu i smislu tvari. Sve do nivoa atoma pesnik prati tragove stvaranja i svetlosti koja tom atomu daje njegov život i njegov smisao.

Dalje, Vujaković taj zvuk koji ne prestaje prati kroz arhetipsko, mitsko, arhajsko  nasleđe, tragajući za onim što nam govori ne samo o prošlosti, nego i o eshatološki projektovanoj budućnosti. Da bi onda i ovaj pesnik, kao toliki naši, zapevao o manastirima, ali opet drugačije, ne svečarski, po ovom ili onom nalogu, nego lično, sa ličnim odnosom. I u dijalogu sa tim manastirima kao sa bićima, ukazujući na njihovu nevidljivu suštinu, izvor, ono na šta upućuju, a što je neodvojivo od samog manastira i neopisivo drugačije nego njim samim, kao što je istina jednog čoveka neopisiva drugačije nego njim samim, i to u odnosu prema onome (Onome) što svojim postojanjem i delovanjem ikonizuje, a što je od tog postojanja i delovanja neodvojivo.

Ako u knjizi i prati proces hristijanizacije, Vujaković to ne čini u istorigrafskom, ideološkom ili institucionalnom smislu, već za njega je hristijanizacija upravo ohristovljenje, konkretno prisustvo Hrista koji silazi, upada među ljude, među jedan konkretan narod sa svojom istorijom i tradicijom, ali tako da taj dolazak ništa sam po sebi ne podrazumeva, već traži odgovor svakog kome Hristos zakuca na vrata srca, i koji se tiče svakog i svih, ali i cele stvorene tvari, svakog pomenutog atoma, koji, kao što znamo, nema bilo koju vrstu društvene pripadnosti.

I najzad, preko tvari i njenog nastajanja, arhajskog i crkveno-istorijskog, zvuk koji pesnik prati spušta se (uzdiže?) do pojedinačnog ljudskog postojanja, u svetu, vremenu i istoriji, do ljudskog srca i njegovog odgovora u molitvi. Kojom se ne negira, ne zaboravlja, ne prećutkuje ni istorija, ni patnja, ni telesnost, ali kojom se odgovara na taj večni zvuk, njegov slut i trepet, i koja je tom zvuku sazvučna. U svom poju sazvučnosti ličnog, kosmološkog i otkrovenjsko-blagodatnog poezija Renata Vujakovića je sasvim izuzetna, nadovezujući se na izvor koji je u srpsku kulturu prodro tokom srednjem veka kroz isihastičku duhovnost, čija nit ostaje temaljna i najsuptilnija, premda ne uvek vidljiva i ne uvek aktivna, srž naše kulturne tradicije.

error: Content is protected !!